Poza obrotem cywilnoprawnym

Dotyczy to zarówno utworów stworzonych w odległej przeszłości, zwłaszcza wykreowanych przez sławne osoby, a więc wchodzących do dorobku kulturalnego społeczeństwa, jak i dzieł współczesnych co prawda, ale zasługujących na ich szersze udostępnienie ze względów społecznych, choćby, jak ma to miejsce w przypadku utworów dziennikarskich (publicystycznych), biorąc pod uwagę ich walory informacyjne.

Poza obrotem cywilnoprawnym, w którym podmiot praw autorskich decyduje się na umowne ograniczenie swojego majątkowego monopolu, ustawa przewiduje szereg sytuacji, w których uzyskanie zgody (zezwolenia) wyłącznie uprawnionego jest warunkiem niezbędnym dla podjęcia eksploatacji chronionego dzieła przez osobę za-interesowaną. Warunek ubiegania się o zezwolenie podmiotu praw autorskich występuje m. in. w ustawowych definicjach publikacji i rozpowszechnienia (art. 6 pkt 1 i 3 ustawy) oraz jako wymóg legalnej eksploatacji opracowania utworu (por. art. 2 ustawy). Z wyłączeniem więc przypadków ograniczeń wynikających z mocy prawa, którymi są właśnie licencje ustawowe, każde działanie, wkraczające w sferę wyłącznych uprawnień podmiotów praw autorskich, powinno być poprzedzone udzieloną przez nie akceptacją.