Prawa osobiste

Odnośnie do regulacji praw osobistych prawa autorskie zostały potraktowane w ustawie o wiele bardziej wyczerpująco niż prawa pokrewne, choć odrębnie poświęcono ich unormowaniu tylko jeden artykuł ustawy – art. 16. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem. Charakteryzując je ogólnie należy wobec tego skupić uwagę przede wszystkim na dwóch podstawowych kwestiach:

– 1) ścisłym związku tych praw z osobą twórcy oraz

– 2) nieograniczonym czasie ich trwania.

Jeżeli chodzi o pierwszą z powyższych cech

Jeżeli chodzi o pierwszą z powyższych cech, to ustawodawca wyszedł tutaj z założenia, biorąc pod uwagę fakt osobistego zaangażowania twórcy w powstanie (ustalenie) utworu, iż ponieważ łączy go z własnym dziełem szczególnego rodzaju emocjonalna więź, powinien on, nawet wbrew swoim chwilowym mniemaniom, mieć zawsze prawo do eksponowania własnego nazwiska przy prezentowaniu stworzonego przez siebie utworu. Poza tym jest on właściwie jedyną osobą predestynowaną do decydowania o zmianach i modyfikacjach określonego dobra niematerialnego swojego autorstwa, co ma uchronić je przed deprecjacją walorów estetycznych czy wartości rynkowej.

Podobnie sprawa przedstawia się z „wiecznym” trwaniem praw osobistych. Ponieważ twórca, kreując indywidualne dzieło, zawiera w nim część swojego jestestwa, nie ma podstaw do zniesienia obowiązku sygnowania utworu jego nazwiskiem nawet wiele dziesiątków lat po śmierci autora. W żaden sposób nie może wszak ucierpieć na tym interes publiczny. Rozwiązanie takie nabiera znaczenia, gdy weźmiemy pod uwagę spadkobierców twórcy, którzy mają prawo wykonywania jego osobistych uprawnień i domagania się, aby autorstwo ich przodka było uwzględniane, tym bardziej gdy mamy do czynienia z dziełami o dużej wartości kulturowej.